Największe problemy sektora finansowego? Cyberataki i nieświadomi klienci

Zgodnie z udostępnionym w środę raportem Związku Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce (ZPF) i EY Polska "Nadużycia w sektorze finansowym. Edycja 2022", kluczowym zagrożeniem pozostają wyłudzenia produktów kredytowych i pożyczek. Respondenci podkreślali również rosnące znaczenie cyberataków, a w kontekście napotykanych problemów - brak świadomości wśród klientów oraz szybko zmieniające się schematy nadużyć.

W ramach badania jego uczestnicy m.in. oceniali w czterostopniowej skali postrzegane ryzyko wystąpienia poszczególnych rodzajów nadużyć w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie. W powstałym zestawieniu pierwsze miejsce uzyskały wyłudzenia produktów finansowych (średnia ocen 2,9/4) - przed cyberatakami (średnia ocen 2,2/4). Niżej oceniano zagrożenie takimi nadużyciami, jak fałszowanie sprawozdania finansowego (1,9/4), nieautoryzowane transakcje (1,8/4), pranie pieniędzy (1,7/4) czy omijanie sankcji (1,6/4).

Jak wskazano w raporcie ZPF i EY Polska, zmieniające się i coraz bardziej wyrafinowane schematy działania sprawców nadużyć powodują, że w świetle postępującego rozwoju technologicznego zagrożenie cyberatakami z roku na rok będzie zyskiwało na znaczeniu. "Przestępcy coraz częściej wolą działać w cyberprzestrzeni i zdalnie okradać klientów instytucji finansowej, niż np. wyłudzić pożyczkę za pomocą podrobionych dokumentów, pojawiając się osobiście w placówce" - zaznaczono.

Oceniając ogólny stopień przygotowania sektora finansowego do walki z nadużyciami, 88 proc. ankietowanych stwierdziło, że ich instytucje są dobrze przygotowane do walki z nieprawidłowościami (poprawa o 11 punktów proc. względem ubiegłorocznego badania). Ponadto o 6 pp., do 2 proc. w 2022 r. względem 8 proc. w ub.r., spadł udział respondentów oceniających, że ich organizacja nie jest dobrze przygotowana.

Według przedstawicieli instytucji finansowych największym problemem związanym z nadużyciami jest brak świadomości wśród klientów, którzy nie zdają sobie sprawy z zagrożeń. Takiej odpowiedzi udzieliło 36 proc. respondentów. 33 proc. ankietowanych wskazał natomiast na szybko zmieniające się schematy nadużyć. "Mając na względzie, jak poważnym zagrożeniem zdaniem instytucji finansowych są cyberataki, może wskazywać to na rosnącą rolę ataków phishingowych i kradzieży z kont, czyli nadużyć dotyczących cyberprzestrzeni, a jednocześnie bazujących na niskiej świadomości klientów" - ocenili autorzy raportu.

Zdaniem uczestników badania w walce z nadużyciami mógłby pomóc szerszy dostęp do państwowych baz danych oraz konieczność stworzenia mechanizmów wymiany informacji pomiędzy instytucjami finansowymi - taką opinię wyraziło 39 proc. respondentów. Wskazywano przy tym m.in. na dostęp do bazy numerów PESEL lub baz organów podatkowych, aby móc zweryfikować klienta oraz jego deklarowane przychody. 28 proc. ankietowanych w kontekście rozwiązań, które mogłyby pomóc w zwalczaniu nadużyć, wskazało natomiast na odpowiednie rozwiązania IT.

Problemem wyłudzenia i cyberataki

"W tegorocznej edycji badania respondenci ponownie potwierdzili, że najistotniejszym dla sektora finansowego zagrożeniem w kontekście nadużyć pozostają wyłudzenia produktów kredytowych i pożyczek. Na drugim miejscu znalazły się cyberataki, których rosnące znaczenie obserwowaliśmy już w poprzednich edycjach naszego badania. Ten długoterminowy trend może wskazywać na pewną zmianę w sposobie działania oszustów, którzy historycznie koncentrowali się na wyłudzeniach kredytów i pożyczek od instytucji finansowych, a teraz coraz częściej skupiają swoje działania na kradzieżach z kont klientów poprzez nieautoryzowane zlecenia transakcji w kanałach cyfrowych" - podsumowali autorzy raportu.

Badanie "Nadużycia w sektorze finansowym" to cykliczny projekt realizowany od 2009 r. przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce i firmę doradczą EY Polska. Jego celem jest obrazowanie i monitorowanie zmian zjawiska nadużyć występujących w instytucjach działających w różnych sektorach rynku usług finansowych w Polsce.

Tegoroczna, 15. edycja badania została przeprowadzona w formie anonimowej ankiety od czerwca do sierpnia 2022 r. wśród banków, instytucji pożyczkowych i firm leasingowych, a ponadto zakładów ubezpieczeń, przedsiębiorstw z sektora pośrednictwa finansowego oraz z branży FinTech. Odpowiedzi udzielały zatrudnione w instytucjach osoby będące ekspertami w danej dziedzinie i zajmujące stanowiska kierownicze, eksperckie oraz specjalistyczne. Wyniki badania "Nadużycia w sektorze finansowym" zaprezentowano podczas organizowanego przez ZPF XIII Kongresu Antyfraudowego, który odbył się w środę w Warszawie.