rozwiń ›

Czym są technologie podwójnego zastosowania?

Technologie podwójnego zastosowania (ang. dual-use) to rozwiązania rozwijane pierwotnie z myślą o zastosowaniach cywilnych, które jednocześnie mogą być wykorzystywane w sektorze bezpieczeństwa i obronności. Przykłady obejmują: cyberbezpieczeństwo i ochronę sieci, sztuczną inteligencję, systemy autonomiczne i drony oraz zaawansowane technologie analizy danych. To właśnie w tych obszarach granica między badaniami cywilnymi a wojskowymi coraz bardziej się zaciera.

Reklama

Geopolityka wpływa na naukę

Decyzja o otwarciu programu badawczego Horyzont Europa na technologie o znaczeniu obronnym ma związek z aktualną sytuacją geopolityczną. – Z powodów geopolitycznych Unia Europejska zdecydowała się po raz pierwszy finansować technologie podwójnego zastosowania i wybrane technologie obronne z pieniędzy przeznaczonych na badania naukowe – wyjaśnił Szeptycki podczas spotkania unijnych ministrów ds. nauki.

Polska popiera ten kierunek m.in. w kontekście zagrożeń dla bezpieczeństwa Europy, w tym agresywnej polityki Rosji. Jednocześnie wiceminister podkreślił, że rozwój technologii to nie jedyny obszar, na którym powinna skupiać się nauka.

Reklama

Nie tylko technologia

Jak zaznaczył Szeptycki, równolegle ważne są badania dotyczące: konfliktów międzynarodowych, mechanizmów zapobiegania wojnom, pokojowego rozwiązywania sporów.

– Chcemy iść dalej niż same technologie – podkreślił wiceminister, wskazując na rolę nauk humanistycznych i społecznych w budowaniu długofalowego bezpieczeństwa.

Obronna nauka, ale nie kosztem cywilnej

Jednym z kluczowych punktów polskiego stanowiska jest ochrona tradycyjnych badań cywilnych. Według wiceministra finansowanie projektów obronnych nie może odbywać się kosztem podstawowych badań naukowych.

– Zależy nam na tym, by jednocześnie chronić badania cywilne. Aspekt obronny jest ważny, ale tradycyjne badania pozostają fundamentem rozwoju nauki – zaznaczył.

Ogromna stawka: 175 miliardów euro

Komisja Europejska zaproponowała, aby w nowym budżecie UE na lata 2028–2034 program Horyzont Europa dysponował środkami w wysokości 175 mld euro, z możliwością finansowania technologii podwójnego zastosowania. Unijni ministrowie nauki rozpoczęli pierwsze dyskusje na ten temat już we wrześniu.

Szansa dla polskiej nauki i biznesu

Polska liczy, że krajowi naukowcy i innowatorzy skutecznie sięgną po unijne fundusze. – Polska współfinansuje budżet UE, dlatego chcielibyśmy jak najwięcej środków odzyskać w postaci projektów badawczych – zaznaczył Szeptycki.

Priorytety rządu obejmują:

  • wzmocnienie współpracy nauki z biznesem,
  • wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw,
  • tworzenie atrakcyjnych warunków dla młodych naukowców.

Planowane zmiany w Horyzoncie Europa pokazują, że współczesna nauka coraz częściej funkcjonuje na styku badań podstawowych, innowacji i bezpieczeństwa. To wyzwanie, ale też ogromna szansa na rozwój nowoczesnych technologii w Europie.